Köşe: Alaska Hava Yollarının uçak havada iken kopan acil çıkış kapısı

Köşe: Alaska Hava Yollarının uçak havada iken kopan acil çıkış kapısı

Amerikalı Alaska Hava Yollarının B737 MAX 9 tipi uçak 5 Ocak 2024 Cuma günü Portland’tan Orlando’ya 1282 nolu seferi için normal bir kalkış sonrası tırmanırken 16.000 fit irtifaya eriştiğinde yüksek bir patlama sesi ile kabin basıncı aniden boşaldı. Pilotlar, uçakta bir bomba patladı ve yarılan gövdeden kabin basıncı boşaldı diye düşünmüş olmalılar. Uçak 2,5 aylık yepyeni bir uçaktı.

Ani kabin basıncı boşalması nedeniyle uçak içinde oluşan kuvvetli vakum ile kokpitin kapısı hızla açıldı ve hemen arkasındaki tuvaletin kapısına çarparak açılmasını önleyen bir pozisyona neden oldu. Tüm yolcu oksijen maske kapakları açıldı.

Emilmenin yüksek gücü ile bir çocuğun tişörtü sırtından sıyrıldı, bazı yolcuların ellerindeki cep telefonları uçup gitti. Açılan delikten dışarıya uçan  telefonlardan 2 tanesinin daha sonra insanlar tarafından yol kenarlarında bulunup NTSB görevlilerine teslim edildiğini yabancı basından okuduk. Kopan kapı da olaydan 4 gün sonra bulunup NTSB’ye teslim edildi.

Peki bütün bunlar neden olmuştu? Orta kabin sol taraf 26. sıra koltuğun yanındaki körletilmiş emergency kapı uçaktan kopup uçup gitmiş ve kabin basıncı oluşan boşluktan hızla boşalmıştı. Yolcu oksijen maskeleri açıldı. Pilotlar emergency ilan edip hızla alçalıp Portland’a  acil iniş izni aldı. 

Emergency kapı denilince biz havacıların aklına acil tahliye sırasında üzerindeki kolları vasıtasıyla açılabilen, açılınca üzerine bağlı olan kaydırağı (slide) otomatik olarak açılıp şişen bir acil çıkış kapısı aklımıza geliyor. 

Ancak, uçup giden bu kapı öyle bir kapı değil. Kapı olarak üretilmiş ama üzerinde açmak için bir sistemi ve kaydırağı yok, standart yolcu penceresi var. İçerden bakınca bir kapı gibi değil, normal pencereli bir kabin duvarı görüyoruz. Yani bu kapı, kapı olarak kullanılmayan kör tapa. 

Kapı alttan menteşeli ve kabindeki kasasına takılıp 4 adet cıvata ile sabitlenerek kör tapa haline getirildiği bildiriliyor, kapı olarak kullanma olanağı sıfır. Bunlar karşılıklı 2 adet. Peki işlevsiz bir acil tahliye kapısı neden yapılmış?

Efendim, havayolu uçağa daha fazla yolcu alacak bir konfigürasyona geçecek olursa, kurallara göre ilave acil çıkış gerekeceği için modifikasyon uygulanarak acil çıkış kapısı olarak kullanma imkânı yaratmak için yapılmış. 

Dört cıvata ile kasasına bağlanarak kör tapa haline getirildiği söylenen bu 2 kapıdan soldaki neden açılıp uçtu? Koparak uçaktan ayrılan 25-30 kg ağırlığı olduğu belirtilen bu koca kapı kuyruktaki sol yatay stabilizeye veya dikey stabilizeye çarpıp ağır şekilde hasarlasaydı, yeni bir B737 MAX bir faciasının yaşanması işten bile değildi.    

Olay sonrası MAX 9 tipi uçaklar dünya çapında FAA’in yayınladığı EAD (Emergency Airworthiness Directive) ile yere indirildiler. THY filosunda 5 adet olan bu tipin ikisinin uçuş yasağı ile İran’da yerde kaldığını basından öğrendik. EAD’ye göre gerekli incelenmeler için Türkiye’ye getirilmeleri gerekecek. THY’nın bunu sağlamak için SHGM’den yolcusuz olarak tek bacaklı bir Ferry özel uçuş izni alması, bu olmazsa yetkili teknisyenlerin gerekli dokümanlar ve teçhizatla beraber İran’a gönderilmesi gerekecek. 

Son habere göre bu iki uçaktan birisi Azerbaycan Bakü’ye diğeri de Dubai’ye yönlendirilmiş. Gerekli EAD incelemelerinin oralardaki bakım kuruluşlarına yaptırılacak olmalı. Ground edilmiş uçakların uçması için SHGMden özel izin alındı ise neden ana üsse değil de başka ülkelere çekilmişler, ben anlamadım.

NTSB, olay yaşayan uçakta bu olaydan önce, 3 defa kabin basınç arızası yazıldığını tespit etmiş. Acaba bu arıza, körleştirilmiş acil çıkış kapısının uçmasının bir ön habercisi miydi diye aklımıza takılıyor.   

Boeing, bu 737 MAX serisinde fena çuvalladı. Birkaç ay aralıkla oluşan iki ölümcül MAX kazası sonrası (Lion Air ve Ethiopian Air kazaları ile 346 kişi öldü) MCAS yazılımı hatalı bulunup düzeltilinceye kadar tüm dünyada B737 MAX uçakları 2 yıl kadar yerde kaldılar. 

Boeing havayollarına ve hayatını kaybeden yolcuların yakınlarına kaç milyon dolar tazminat ödedi, bilmiyoruz. FAA ile Boeing arasındaki FAA’in tip serifikasyon aşamasında bazı denetleme yetkilerini Boeing personeline devredilmesi gibi ilişkiler halının altına süpürülmüş gibi bir algı oluştu. 

Sonuç olarak, Boeing bu ramak kala olay ile bir kere daha prestij kaybetti ve sicilini kirletti. Gerçek neden NTSB’nin yayınlayacağı rapor ile aydınlığa kavuşacaktır.    

Erhan İnanç    Ocak 2024

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Öne Çıkan Yorumlar

  1. 9 ay önce

    Yorumlarınız için teşekkürler. Kemer takma ışıkları söndükten sonra kemerleri tuvalete gitme vb hususlar dışında uçuş boyunca bağlı kalmasını öneririm. Bu olay dışında, kokpitteki hava radarı tarafından görülemeyen açık hava türbinası (clear air turbulance) kemeri bağlı olmayan yolcuları kaldırıp tavana çarpıyor, yaralanmalara neden olabiliyor. Radarda görülmeyince pilorlar kemerleri bağlayın ikazını yakmıyor. Mecbur kalmadıkça kemerlerin uçuş boyunca bağlı olması en iyi öneridir.

13 Yorum

  1. 9 ay önce

    Normal olarak ,kemerler 10.000 Feet’de sökülür,bağlı kalmasını gerektirilecek bir durum ,türbülans,vs.yok ise.bu olay 16.000 Feet’de meydana gelmiş,dolayısıyla kemerlerin sökülmüş olması gerekir hala bağlı mı,değil mi tam olarak öğrenilmesi gerekir.Güzel bir yazı teşekkürler..

    Cevapla
    • 9 ay önce

      Yorumlarınız için teşekkürler. Kemer takma ışıkları söndükten sonra kemerleri tuvalete gitme vb hususlar dışında uçuş boyunca bağlı kalmasını öneririm. Bu olay dışında, kokpitteki hava radarı tarafından görülemeyen açık hava türbinası (clear air turbulance) kemeri bağlı olmayan yolcuları kaldırıp tavana çarpıyor, yaralanmalara neden olabiliyor. Radarda görülmeyince pilorlar kemerleri bağlayın ikazını yakmıyor. Mecbur kalmadıkça kemerlerin uçuş boyunca bağlı olması en iyi öneridir.

  2. 9 ay önce

    Kıymetli değerlendirmeniz için teşekkür ederiz Erhan Bey, sektöre olan sorumluluğunuz takdire şayan …makalelerinizin devamını bekliyor, saygılarımı sunuyorum.

    Cevapla
  3. 9 ay önce

    Bilgilendirme icin tesekkurler Erhan ağbi.????❤✈????????????????

    Cevapla
  4. 9 ay önce

    Sn.İnanç bu teknik bilgilendirmeniz için teşekkür ediyorum.
    Ayrıca kemerlerin takılı olması yönündeki emniyet tedbirleri de olayı facia olmaktan
    kurtard.

    Cevapla
  5. 9 ay önce

    Burada dikkat çeken olay,yolculardan hiç kimsenin dışarıya uçmaması.Emniyet unsurlarının faydası burada ortaya çıkıyor çünkü uçak düz uçuşa geçene kadar kemerler bağlı kalıyor.
    Şayet birisi bu bölgede kemer takmayı önemsemeyip kemerini çözse idi kesinlikle oda bu pencereden uçardı.
    Yerde kapı kapatılıp taksiye geçildiğinde kabin personelinin teker teker kemer kontrolü yapmasının ana sebeplerinden biriside bu gibi olaylara karşı bir önlemdir.

    Cevapla
  6. 9 ay önce

    Detaylı bilgilendirme için çok teşekkurler Erhan ağbi
    Selamlar saygılar.

    Cevapla
  7. 9 ay önce

    Detaylı yorumlarınız icin cok tesekkurler Erhan ağbi
    Selamlar saygılar ????❤✈????????

    Cevapla
  8. 9 ay önce

    Bilgilendirme için teşekkürler Erhan abi.

    Cevapla
  9. 9 ay önce

    Tşkler

    Cevapla
  10. 9 ay önce

    Erhan ağabey teşekkürler
    Saygılar

    Cevapla
  11. 9 ay önce

    Detaylı aydınlatma için teşekkürler Erhan abi.

    Cevapla