Uçak gövdesi yorgunluğu ve Washington kaynaklı operasyonel kısıtlamalarla karşı karşıya kalan Pakistan Hava Kuvvetleri (PAF), filosundaki yaşlanan F-16 savaş uçaklarını hizmette tutabilmek için Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) ile ileri düzey teknik görüşmelere başladı.
Önerilen iş birliği, ABD’nin saldırı kabiliyeti artıran modernizasyonlara izin vermemesi nedeniyle, Pakistan’ın F-16 “Viper” filosu için kapsamlı bir hayatta kalma ve görev sürdürülebilirliği paketi oluşturmayı hedefliyor.
ABD Dışişleri Bakanlığı, Aralık 2025’te PAF’ın F-16 filosu için 686 milyon dolarlık bir bakım ve idame paketini onaylamıştı. Ancak açık kaynaklı savunma analistlerine göre bu anlaşma; uçuş güvenliği, motor yedek parçaları ve iletişim birlikte çalışabilirliği ile sınırlı kaldı. Jetlerin muharebe kabiliyetini koruyacak derin yapısal güçlendirmeler ve modern silah entegrasyonları bu paketin dışında bırakıldı.
Bu tablo, İslamabad’ı daha kapsamlı bir çözüm için Ankara’ya yöneltti.
YAPISAL KRİZ VE TAI’NİN SLEP ÖNERİSİ
Görüşmelere yakın kaynaklar, üst düzey bir PAF heyetinin Ekim 2025’te, Ankara’nın Kazan ilçesinde bulunan TUSAŞ tesislerini ziyaret ettiğini doğruluyor. Ziyaretin ana amacı, PAF’ın en eski F-16’ları için bir Hizmet Ömrü Uzatma Programı (SLEP) oluşturulmasıydı.
Sorunun merkezinde, 1983–1987 yılları arasında teslim edilen Block-15 F-16A/B uçakları bulunuyor. Sayıları 55–60 arasında olduğu tahmin edilen bu jetler, yaklaşık 40 yıllık hizmet ömrüne ve 7.500–8.000 uçuş saatine ulaşmış durumda. Mevcut yapısal durumlarıyla, ciddi bir müdahale olmadan 2030’a kadar hizmetten çıkarılmaları kaçınılmaz görülüyor.
TUSAŞ, Türk Hava Kuvvetleri’nin F-16 Block-30 filosunun ömrünü 8.000’den 12.000 saate çıkaran yerli “Özgür” modernizasyon projesine benzer bir yapısal yenileme paketi önerdi. Pakistan için planlanan program kapsamında:
- Kanat taşıyıcı bölmeleri
- Uzunlamasına kirişler
- İniş takımı bağlantı noktaları
gibi kritik yük taşıyıcı bileşenlerin yenilenmesi öngörülüyor.
Zaman kazanmak ve teknik bilgi transferini sağlamak amacıyla, modernizasyonun Pakistan’ın Kamra’daki F-16 bakım tesisinde, Türk yapımı yapısal kitler kullanılarak gerçekleştirilmesi planlanıyor.
ABD KISITLAMALARINI AŞAN ÇÖZÜM: UBAS
Önerilen anlaşmanın en kritik unsurlarından biri, Evrensel Muharebe Alanı Silahlanma Sistemi (UBAS) entegrasyonu olarak öne çıkıyor.
TUSAŞ’ın ASELSAN ile birlikte geliştirdiği UBAS, Lockheed Martin tarafından F-16’lara uygulanan kısıtlayıcı kaynak kodu kontrollerine bir alternatif sunuyor. Sistem, uçaktan bağımsız çalışan ve ana görev bilgisayarlarını devre dışı bırakan “tablet tabanlı” bir ateşleme kontrol arayüzü olarak tanımlanıyor.
Açık mimarili veri yolu üzerinden silah istasyonlarıyla doğrudan iletişim kuran UBAS, ABD onayı gerekmeksizin ABD dışı mühimmatların entegrasyonuna imkân tanıyor. Bu sayede Pakistan, F-16 filosunu Türk yapımı modern silahlarla donatabilecek.
Öne çıkan mühimmatlar şunlar:
- GÖKDOĞAN: 100 km’nin üzerinde menzile sahip, aktif radar güdümlü BVR hava-hava füzesi (AIM-120 AMRAAM muadili)
- BOZDOĞAN: Görüntüleme kızılötesi arayıcıya sahip, yüksek hedef dışı kabiliyet sunan kısa menzilli füze (AIM-9X muadili)
Hassas güdümlü bombalar: JDAM benzeri HGK ve lazer/GPS güdümlü TEBER kitleri
Açık kaynaklı raporlar, Türkiye’nin bu mühimmatları hem kendi F-16’larında hem de Kızılelma insansız savaş uçağında başarıyla test ettiğini ve sistemlerin operasyonel olgunluğa ulaştığını gösteriyor.
“SİNDOR OPERASYONU” SONRASI ARTAN ACİLİYET
Modernizasyon ihtiyacının aciliyeti, Mayıs 2025’teki “Sindor Operasyonu” sırasında daha da belirgin hale geldi. Çatışmalar sırasında, eski AIM-9L/M Sidewinder füzeleriyle donatılmış Block-15 F-16’ların modern hava savunma sistemleri karşısındaki zayıflıkları ortaya çıktı.
Hindistan Hava Kuvvetleri Komutanı Hava Mareşali AP Singh, Hindistan’a ait S-400 sistemlerinin aşırı menzillerden PAF F-16’larını hedef aldığını ve en az iki uçağın düşürüldüğünü açıklamıştı. Ayrıca, Hindistan Hava Kuvvetleri’nin Mushaf ve Rafiqui üslerine yönelik hassas saldırılarında yerdeki bazı uçakların imha edildiği iddia edildi.
Bu gelişmelerin ardından, Çin yapımı J-10CE savaş uçakları Pakistan’ın ana hava üstünlüğü platformu haline gelirken, F-16’lar ikincil rollere kaydırıldı.
2029 HEDEFİ: 45 MODERNİZE F-16
Yetkililerin “anlaşmanın yüzde 95’inin tamamlandığını” belirttiği Türk–Pakistan iş birliği hayata geçerse, Pakistan 2029 yılına kadar yaklaşık 45 adet modernize edilmiş F-16’yı yeniden aktif hizmete almayı hedefliyor.
Bu çözüm, Pakistan’ın AZM beşinci nesil savaş uçağı programı 2030’ların ortalarında olgunlaşana kadar filo büyüklüğünü korumayı amaçlayan geçici ancak kritik bir köprü olarak değerlendiriliyor.
