Değerli okurlar, geçen haftayı MAX tartışmaları ile geçirdik. Etiyopya uçağının düşmesinden sonra birçok ülkenin Boeing Max’lerin uçuşunu durdurma, bu tip uçakların ülkelerine inmesini engelleme kararı sonrasında SHGM’müz de karara uymak zorunda kaldı. Bu aşamada rol kapma, sessiz kalma, uyarma,” du bakali n’oolcek?” tavırlarını da ibretle izledik.
“EASA’DAN ÖNCE DAVRANDIK”
Pazar günü CNNTürk’te, bay Hamdi’nin havacılık medyasına kazandırdığı(!) ve yeteri kadar havacılık uzmanımız yokmuş gibi “uzman havacı ” sıfatıyla yazılar yazan Hakan Çelik isimli gazetecinin programına göz attım. Konuğu THY Yönetim Kurulu Başkanı İlker Aycı idi. Çok şey söyledi de, ben 737 Max ile ilgili sözlerine takıldım. Aycı beye göre “THY, bu uçakların durdurma kararını EASA’dan bile önce almış.” Durdurma kararları ardarda geldiği için kim ne zaman, ne yaptıyı saptamak bayağı zor. İngilitere’nin önde gelen gazetesi The Guardian; 11 Mart itibarı ile, 737 Max’leri ground eden ve uçuşlarını yasaklayan ülkeler olarak İngiltere, Almanya, Fransa, İrlanda, Avusturya, Malezya, Singapur, Yeni Zelanda, Avustralya, Çin, Endonezya, Hindistan ve Güney Kore’yi saymış. Aynı haberde Boeing 737 Max’leri uçurmaya devam eden şirketler arasında THY de var.
İNGİLTERE GERİ ÇEVİRDİ, THY’Yİ KARARA ZORLADI…
Bu arada bir şehir efsanesine de son verelim. Efendim THY uçakları geri çağırmış. Londra’nın Gatwick Havalimanı’na ve Birmingham’a, Nouakchott’a, gitmek üzere İstanbul’dan havalanan Boeing 737 Max 8’lerin havadan geri dönmesinin sebebi, Türk Hava Yolları’nın, filosunda bulunan Boeing 737 Max 8’leri yere indirme kararından kaynaklanıyormuş. Yapmayın beyler, gerçekleri çarpıtmayın. İngiltere bu uçaklara hava sahasını kapatmış, zorla inecek halin yok ya ! Mecbursun geri dönmeye… Buradan kahramanlık çıkarmaya ne gerek var? Elin Endonezyalısı, Malezyalısı, Hintlisi olayı hemen okuyup aksiyon alıyor, Avrupa’nın birincisi, dünyanın incisi diye hava atan bayrak taşıyıcımız hala beklemede. Fıkradaki gibi “Du bakali noolcek?” havasında…
HERKES İNDİRİRKEN THY BOEİNG İLE GÖRÜŞÜYORDU…
Bakın, Max’leri indirme kararından bir gün önce 11 Mart günü THY Genel Müdürü Bilal Ekşi nasıl açıklama yapmış? “Boeing 737 Max operasyonları ile ilgili olarak uçak üreticisi Boeing ile irtibat halindeyiz. Uçuş emniyeti önceliğimizdir. Gelişmeleri sıkı şekilde takip ediyoruz.” Bu arada konuyla ilgili THY’nin resmi twitter hesaplarına baktım, tık yok. Yahu birader, yolcu bir sıkıntı olduğunda senin Genel Müdürünü, Basın Müşavirini tanımak, bilmek ve takip etmek zorunda değil ki? Nereye bakacak THY’nin twitter hesaplarına. Orada tek kelime yok. Şirketin twitter hesaplarında varsa yoksa “Büyük Taşınma” ! Bu nasıl iletişim anlayışı, bu nasıl halkla ilişkiler çalışması? Hepsinden geçtim, yatırımcı kararını doğrudan etkileyen bir olay olmuş, arkadaşlar zahmet edip Borsaya bile açıklama yapmıyorlar !
MALEZYA’NIN PEŞİNE TAKILMAK YAKIŞTI MI?
MAX kararını kim aldı peki? 12 Mart 2019 günü Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı “Boeing Max8 ve Max 9 tipi uçakların uçuşlarının durdurulduğunu” açıklıyor. Ardından THY Basın Müşaviri Yahya Üstün twitter’den “THY filosunda bulunan 12 Boeing 737 MAX tipi yolcu uçağının operasyonlarını, 13 Mart itibarıyla ikinci bir karara kadar durdurmuştur.” mesajını paylaşıyor. SHGM’miz biraz daha geriden geliyor ve sahasının Max’lere kapatıldığını 13 Mart günü açıklıyor. Görüyorsunuz, insan hayatını ilgilendiren bir konuda “bekle gör” stratejisini uygulamakla yetiniyoruz. Bir yandan atıp tutuyoruz, Avrupa’da birinciyiz, dünyada ilk ondayız diye yüksekten uçuyoruz. Dünyanın en büyük havalimanı yaptık, havacılığı patlatacağız, ülkemize çağ atlatacağız, Almanları çatlatacağız diye hava atıyoruz ama uçuş emniyeti ile ilgili bir konuda hemen aksiyon almak yerine Endonezya’nın, Malezya’nın peşine takılıyoruz. Yoksa ABD ve Boeing bize kızar diye mi düşünüyoruz?
SADECE HAVASEN UYARDI…
Bu arada havacılıkla ilgili meslek ve sivil toplum kuruluşlarının MAX olayında sınıfta kaldığını söylemeden geçmeyelim. Ama HAVASEN’in hakkını da teslim edelim. Teknik anlamda havacılığın gerçek adresi olduklarını, bir sendikanın duyarlılığı içinde hareket ettiklerini gösterdiler. Sivil havacılık işletmeleri, ilgili ve yetkili kuruluşları Boeing ve ABD’ye kulak kabartmış ve “acele etmeyelim abi” modunda gelişmeleri izlerken(!) Havasen yaptığı açıklama ile tehlikeye dikkat çekerek hemen tedbir alınmasını istemişti. Nitekim Havasen’in bu uyarısından sonra Bakanlığın ve THY’nin kararı geldi. Gerçekten üzücü bir durum. Bu sektörün tek yetkili sendikası Hava İş’ten tık yok… TASSA, TATCA, UTED falan dersen oralı değil…Sanki Uzay Mekiğinde arıza başgöstermiş. “Bize ne abi, Mars’a düşecekmiş, Marslılar düşünsün” havasındalar… Yazık, Etiyopya daki gibi bir olay olsa sizin üyeleriniz yaşamını yitirecek, yolcular can verecek. Haa TALPA’nın hakkını yemeyelim. Açıklama geldi ama geç geldi… Karar alındıktan sonra bir anlamı olmaz aldığınız tavrın… Önemli olan risk almaktır, fincancı katırlarını ürkütmeyi göze almaktır.
THY’DE İKİNCİ KAPTAN KADROSU AÇILIYOR !
Gelelim önümüzdeki döneme… 2019 ile 2022 arasında THY’nin alacağı tam 57 Max 8 ve 10 adet de Max 9 var. Sorunun çözümü uzarsa, THY’nin filo planını nasıl şekillendireceği, tarifesini nasıl revize edeceği meçhul…. Bugün için dahi tedbir alınması gerekiyor. Kabaca filonun % 4’ü hizmet dışı kalmış. İlker bey TV’ye çıkıyor, herşeyden bahsediyor da bu konuya girmiyor. Bu uçaklarla arzedilen koltuk /km nedir, ütilizassyonu, gelire katkısı ne kadar, karlılığı ne durumda? Doğan açık nasıl kapatılacak…Tek bir açıklama yok… İlker beyin TV konuşması denilince unutmadan yazayım. Havacılık literatürüne yeni bir kavram kazandırdı sayın başkan: “İkinci kaptan”… THY yeni havalimanına geçtikten sonra kaptanın yanısıra ikinci kaptan da alacakmış ! Eee, bu durumda First Officer almayacak mıyız artık? Yaklaşık 5 senedir THY Yönetim Kurulunda İlker bey… Artık “arada bir” uçan yolcuların bile ayırabildiği kokpit personelini tanısa ve ne iş yaptıklarını özümsese iyi olacak…
Subjektif yazı. Tamamen THY ye nasıl vururum hesabı.. Siz ihanet edin ülkemize. Yeni havalimanını çekememenin acısı da pek yansımış. Yazık diyorum.
Deveye sormuslar boynun neden egri, demis ki nerem dogru ki!!! Sayin Yazar cok ama cok haklisiniz lakin, artik universite bitirenler bile analitik beyine sahip degil, varin gerisini siz dusunun, yurdum insaninin yarisindan fazlasi sadece icguduleriyle hareket ediyor, eli kicinda geziyor, Allah sonumuzu hayir etmeyecek bu gidisle, akil bilim vicdan diliyorum herkese.
değerli thy ve tüm sivil havacılıkta çalışanlar,hava-sen siz olursanız var, sizlerle sesi çıkacak.bırakın artık şu kulak üstüne yatmaları. kalkın bir kez de cesur olun sahiplenin sendikanızı huzur emniyet içinde uçun.ben hala vazgeçmedim sonuna kadar da kendi iç huzurum için havasenli kalacağım.en azından acaba demeyeceğim
HAVA SEN ‘ den başka saydıklarınızın içinde gerçek havacı var mı? Hepsi çıkar ve siyaset peşinde. Havacılık bunları kaldırmaz. Uçuculuğu bari uçuculara bırakın. o da ancak HAVA SEN ile mümkündür.
Çocukluğumda mahallede oynarken gördüğüm davranışları -mızıkçılık, taklitcilik, sığınacak bir hami aramak gibi- aynen bu günün büyük(!) adamlarında da gözlüyorum. Demek insan hiç değişmiyor..
NİSANDA PİLOT TRANSFER YASAĞI KALKIYOR O ZAMAN?
Malesef yasak basliyor kalkmiyor
Cok guzel tespitler yapilmis tebrikler.
Kisaca Allah korudu basimiza birsey gelmedi.
Ucus emniyeti konusunda ne kadar ilerleyemedigimiz bir guzel ortaya cikmis oldu.
Bizim aklimiz su kadar 1000 feet stabil veya not stabil. Ucus emniyeti bu. Gerisi hikaye.
Planlama konusuna girsem ayri bir tez olur zaten.
Uçuş emniyetinin Hava İş’n ilgi alanına girmediğini yeni mi öğrendiniz?
TALPA, THY yönetimi kızar diye hemen topa girmedi ve bekledi bence.
İlker bey bir zamanların meşhur TV dizisi Uzay Yolu’nda kalmış. Herkes kaptan.
değerli yorumlar var yazıda. Rauf beyi kutluyorum.