Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan tam 37 yıl sonra devleti yönetenler 5 Ekim 1960 tarihinde her şeyin bir plan ve program dahilinde yapılması için Devlet Planlama Teşkilatı adında bir kamu kurumu kurar. DPT Teşkilatı devletin ekonomik, sosyal ve kültürel amaçlarının belirlenmesi ve hükümete danışmanlık yapmak için kalkınma planları yapardı. Önceleri solculardan oluşan DPT kadroları Turgut Özal’ın müsteşar olmasıyla sağ görüşteki uzmanlara da kapı açtı. Fakat her şeye rağmen farklı görüşteki uzmanlar ülkenin refahı ve kalkınması için ortak görüşte buluşup çok iyi de anlaşırdı.
DPT 2011 yılında Kalkınma Bakanlığı oldu, 2018’de bu bakanlıkla, Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü birleşip Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı adını aldı.
Planlama yapma işlevi yön değiştirdi.
Planlamanın ne kadar önemli olduğu konusuna bir örnek görüş dile getirilir. Örneğin ülkenin ne kadar toplu iğneye ihtiyacı olduğunu bile DPT belirlermiş. Bir ara konuyu atladıkları için, üretim yetersizliği ve ithalat eksikliğinden ötürü piyasada toplu iğne temininde güçlük çekildiği efsane gibi anlatılır.
Konuyu son günlerde ardı arkası hiç kesilmeyen orman yangınlarına, daha doğrusu yangın söndür-me uçaklarına getireceğim. Türkiye’nin ne kadar yangın uçağına ihtiyacı var kim bilir?
DPT olsaydı, bunu onlara sorabilirdik. Çünkü, oradaki uzmanlar arasında birkaç orman ve uçak mühendisi vardı. Şimdi kime ve nereye sormalıyız acep?
Dünyada adında orman kelimesi olan bakanlık kurmuş ülkelerden biriyiz. Ormanları bakmak, büyütmek ve en önemlisi de onları yangından korumak Tarım ve Orman Bakanlığı’nın ve bağlı Orman Genel Müdürlüğü’nün işidir. Bir de Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü var bakanlığa bağlı olarak. Bu arada bakanlığa bağlı Tütün ve Alkol Dairesi bile var. İş sahası geniş. Bakanlığın ormanlardan sorumlu olan Orman Genel Müdürlüğü diye önemli bir birimi var. Burada Ağaçlandırma Dairesi’nin yanı sıra Orman İdaresi ve Planlama Dairesi, Orman ve Köy İlişkileri Dairesi, Orman Yangınlarıyla Mücadele Dairesi, Orman Zararlılarıyla Mücadele Dairesi ve bir de yakın zamanda kurulan Havacılık Dairesi Başkanlığı adlı birimler bulunmakta. Bu daireye bağlı olarak da Destek Hizmetleri, Hava Araçları Bakım ve Teknik, Havacılık Hizmetleri, Uçuş İşletme ve Eğitim Şube Müdürlüğü diye de alt birimleri görev yapmakta.
Türkiye’de ne kadar orman var, var olan ormanların korunması için kaç kişi görev yapıyor, orman yangınlarıyla mücadele etmek için kara ve hava taşıtı olarak envanterde neler vardır sorusunun muhatabı bu kurumdur. “Yakma, koru” sloganını ilke edinmesi için halka nasıl bir eğitim veriliyor, tüm bunlar bu bakanlığın ilgi alanındadır.
Türkiye Cumhuriyeti devletinin orman varlığını korumak için kaç helikopter ve kaç uçağı vardır. Bunlar öz mal mıdır, yoksa dönemsel olarak kiralık hava araçları mıdır? Yani ülkemizin kaç uçak ve helikoptere ihtiyacı var, ne kadar eksiğimiz var. Bunları kiralamak mı, yoksa satın almak mı doğru olur?
Devlet Planlama Teşkilatı kapanmasa idi, bu soruların cevabını verebilirdiler. Şimdi, ortalık allak bullak olmuş. Asli görevi yangın söndürmek olmayan ve uçaklarını Orman Bakanlığı’na kiraya veren Türk Hava Kurumu her Allah’ın günü hedefe konulup, topa tutuluyor. Medyada her gün yanlış doğru acayip görüşler ileri sürülüyor ki evlere şenlik. Ne alakası varsa Diyanet İşleri bütçesi baz alınıp eleştiriler sıraya diziliyor. O bütçenin eleştirilmesinin yeri ayrıdır.
Haber, yorum neyse bakın ne diyor?
“Diyanet’e 2025 yılında verilen bütçe ile toplamda 273 adet yangın söndürme uçağı alabileceğimizi biliyor muydunuz? Diyanet’in 2025 yılı bütçesi 130 milyar TL. Güncel kura göre, Diyanet’in günlük harcaması 8.9 milyon dolar. Türk Hava Kurumu’nun envanterinde 8 adet CL-215 yangın söndürme uçağı var. (ChatGPT’ye göre sadece 3’ü aktif.) Bu uçağın fiyatı 10 ile 16 milyon dolar arası değişiyor. Ortalaması 13 milyon dolar. Diyanet’e verilen bütçe ile, ortalama her 1.5 günde 1 adet CL-215 tipi yangın söndürme uçağı alınabilir. Bu da, 1 yılda 273 adet yangın söndürme uçağı alınabilir demektir.” Böyle bir hesabı nereden tutarsanız elinizde kalır. Bu mantıkla bütçesi yüksek olan devlet kurumlarını peş peşe sıralarsınız, en başa da milli savunma, eğitim, sağlık bütçelerini koyabilirsiniz. Bu haberler orman yangınından daha tehlikeli olup asıl amaca da hizmet etmemektedir.
Bazılarının amacı yangın söndürmek değil, yangınlar üzerinden muhalefet yapıp, puan toplamak olsa gerek.
Mutlu yarınlar Türkiye’m.
musaalioglu@gmail.com
————————————————————
Prof. Dr. Mithat Kadıoğlu açıkladı: ‘İTÜ’de yangın laboratuvarı kuruluyor’
Trabzonlu hemşehrim ve Maçka’nın yetiştirdiği önemli bilim insanı İstanbul Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mithat Kadıoğlu sosyal medyadaki hesabında İTÜ’de yangın laboratuvarı kurulacağından söz edip konuyu gündeme taşıyınca kendisine kafamdan geçen soruları sordum.
- Bu fikir nereden ve nasıl çıktı?
Ülkemizde yürütülen Avrupa Birliği ile uyum çalışmaları kapsamında birçok alanda köklü değişiklikler yapılmakta olup özellikle yangın güvenliğinin sağlanabilmesi amacıyla yapı elemanlarının yangına karşı dayanım performanslarına yönelik yeni yaklaşımların ülkemiz yasal düzenlemelerine uyarlanması önem arz etmektedir. Bu uyum çalışmaları çerçevesinde yayınlanan 305/2011/EU sayılı “Yapı Malzemeleri Tüzüğü” doğrultusunda, “Yapı Malzemeleri Yönetmeliği” çıkarılmış ve bu yönetmelik kapsamında özellikle “Yangına Tepki” ve “Yangına Dayanım” testleri önem kazanmıştır. Bu testler, en temel anlamda konut ve işyerlerindeki pencereler, yangın kapısı, metal kapılar, polistiren kapılar, yangın koruma duvarları, yangın bariyerleri, izolasyon malzemeleri, yapı malzemeleri, ısı yalıtım malzemeleri, yapı içerisinde kullanılan aksesuarlar ve sıvalar gibi ürünlere uygulanmaktadır. “Yangına Tepki” ve “Yangına Dayanım” testleri ülkemizde temel olarak TSE Yapı Malzemeleri Yangın ve Akustik Laboratuvarı tarafından yangına tepki, yangına dayanım, akustik ve ısı-su yalıtımı olarak yapılmaktadır. İTÜ Afet Yönetimi Enstitüsü olarak kurulması ve geliştirilmesi ana hedeflerimizden biri olan “İTÜ YANGIN LABORATUVARI” ile “Yangına Tepki” ve “Yangına Dayanım” testleri akademik çalışmalara destek verecek ve sektörel ihtiyaçları karşılayabilecek şekilde planlanmıştır. Yakın zamanda YÖK’e önerilmesi planlanan Yangın Mühendisliği programında mühendislik tabanlı afet bilincine sahip öğrencilerin yetiştirilmesi, ulusal ve uluslararası projelerin gerçekleştirilmesi ve sektörel ihtiyacın karşılanması konularında önerilen laboratuvardan faydalanılması hedeflenmektedir. Uluslararası ve TSE Standartlarına eşdeğer olarak tasarlanan ve üniversiteler bünyesinde Türkiye’de ilk ve tek olan “İTÜ Yangın Laboratuvarı” ile yangın mühendisliğine ve afet bilimine hâkim mühendisler ile bu alandaki eksikliklerin giderilmesi sağlanacak ve en önemli hedeflerden birisi olan nitelikli insan kaynağı ve yenilikçi altyapıların arttırılması konusunda da önemli sonuçlar elde edilecektir.
– Bu laboratuvar Türkiye’de ilk mi?
“Üniversiteler bünyesinde Türkiye’de ilk ve tektir.”
-Yangın laboratuvarının kuruluş amacı nedir? Yangın söndürme metod veya yöntemlerine bilimsel katkı sunmak mı?
Uluslararası ve TSE Standartlarına eşdeğer olarak tasarlanan ve üniversiteler bünyesinde Türkiye’de ilk ve tek olacak olan “İTÜ YANGIN LABORATUVARI” ile yangın mühendisliğine ve afet bilimine hâkim mühendisler ile bu alandaki eksikliklerin giderilmesi sağlanacak ve en önemli hedeflerden birisi olan nitelikli insan kaynağı ve yenilikçi altyapıların arttırılması konusunda da önemli sonuçlar elde edilecektir.
- Özellikle orman yangınlarını önlemede bu tesisin nasıl yararı olacak? Somut örnek var mı?
Doğrudan Orman yangınları ile alakalı çalışmaların yapılma olasılığı kısıtlıdır.
- Burada hangi mesleklerden kimler ve kaç kişi görev alacak?
Laboratuvarda Mühendislik tabanlı personeller çalışacaktır.
- Tesisin mali portresi ne kadardır? Bağış çağrısı ne zaman yapıldı ve dönüş oldu mu?
Yangın laboratuvarını destek almadan yapılandırma çalışmalarımız başlamıştır. Cihaz alımları gibi laboratuvar alt yapısının kurulması planlama dahilinde işlemektedir.
