Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA), küresel havayolu endüstrisine yönelik en güncel finansal görünümünü yayımladı. Raporda, tedarik zinciri sorunlarının devam etmesine rağmen sektörün kârlılığının istikrar kazandığı, ancak kâr marjlarının hâlâ düşük seviyelerde kaldığı vurgulandı.
IATA’ya göre havayollarının 2026 yılında toplam net kârının 41 milyar dolara, faaliyet kârının ise 72,8 milyar dolara ulaşması öngörülüyor. Bu rakamlar yeni bir rekora işaret etse de, net kâr marjının 2025’te olduğu gibi %3,9 seviyesinde kalması bekleniyor. Yolcu başına ortalama net kâr ise 7,90 dolarla 2023 rekorunun altında seyredecek.
IATA Genel Direktörü Willie Walsh, sektörün karşılaştığı maliyet baskılarına rağmen gösterdiği direncin etkileyici olduğunu belirterek şunları söyledi:
“Artan tedarik zinciri maliyetleri, jeopolitik riskler ve ağır düzenleyici yükler altında, havayolları istikrarlı bir kârlılık elde etmeyi başararak işletmelerine adeta şok emici bir dayanıklılık entegre etti.”
2026 Beklentileri: Gelirde 1 Trilyon Doları Aşan Rekor
Rapora göre küresel havacılık sektörünün gelirlerinin 2026’da 1,053 trilyon dolara çıkması bekleniyor. Öne çıkan göstergeler şöyle:
- Yolcu sayısı: 5,2 milyar (+%4,4)
- Doluluk oranı: %83,8 ile tüm zamanların rekoru
- Kargo hacmi: 71,6 milyon ton (+%2,4)
- Kargo gelirleri: 158 milyar dolar
- Yolcu bileti gelirleri: 751 milyar dolar
Yan gelirlerin 145 milyar dolara ulaşmasıyla, havayolu şirketleri gelir çeşitliliğinde pandemi öncesinin de üzerine çıktı.
- Maliyet Görünümü: Yakıt Baskısı Azalıyor, İşgücü ve Bakım Artıyor
2026 için maliyet tablosu karmaşık bir görünüm sergiliyor:
- Yakıt maliyetleri: 252 milyar dolar (hafif düşüş)
- Yakıt dışı maliyetler: 729 milyar dolar (+%5,8)
- SAF maliyeti: 4,5 milyar dolar
- CORSIA uyum maliyeti: 1,7 milyar dolar
Tedarik zinciri sorunlarının uçak yaşını yükseltmesi nedeniyle bakım maliyetleri artarken, sıkı işgücü piyasası da havayollarının en büyük maliyet kalemi olmaya devam ediyor.
Walsh: “Havayolları Değer Zincirinde En Düşük Kârlılığa Sahip”
Walsh, havayollarının ekonomi için kritik bir rol oynadığını ancak değer zinciri içerisinde en düşük marja sahip aktör konumunda kaldığını hatırlattı:
“Apple bir telefon kılıfı satarak, havayolunun bir yolcudan kazandığı 7,90 dolardan daha fazla gelir elde ediyor. Değer zincirindeki dengesizlik giderilirse, havacılığın ekonomilere sağlayacağı katkı çok daha yüksek olur.”
Hava Kargosunda Güçlü Direnç
Raporda hava kargosunun küresel ticaretteki yavaşlamaya rağmen sergilediği direnç özellikle dikkat çekti. E-ticaret ve yarı iletken taşımalarındaki artış, sektörü ayakta tutan ana faktör oldu.
Walsh, kargonun rolünü şu sözlerle özetledi:
“Küresel ekonomi yeni gerçeklere uyum sağlarken hava kargo taşımacılığı ticaretin görünmez kahramanı oldu.”
Bölgesel Görünüm: Orta Doğu Lider, Avrupa Güçlü, Asya-Pasifik Hızlı Büyüyor
IATA’nın bölgesel değerlendirmesine göre:
Orta Doğu
- Net kâr marjı: %9,3 ile dünyada birinci
- Uzun menzilli aktarmalı trafik güçlü
- Jeopolitik risklere rağmen büyüme sürüyor
Avrupa
- 2026 net kâr: 14 milyar dolar
- Düşük maliyetli taşıyıcılar büyümede lider
- SAF zorunluluğu ve ATC darboğazları maliyet baskısı yaratıyor
Asya-Pasifik
- Çin ve Hindistan kaynaklı yüksek talep
- 2026 doluluk oranı: %84,4
- Getiri baskısı sürüyor, kapasite artıyor
Kuzey Amerika
- 2026’da 11,3 milyar dolar kâr
- Pilot eksikliği, motor sorunları ve işçilik maliyetleri büyümeyi sınırlıyor
- LCC’ler baskı altında
Latin Amerika
- Bölgesel trafik güçlü, kâr 2026’da 2 milyar dolar
- Döviz dalgalanmaları en büyük risk
Afrika
- Yüksek maliyetler ve vize kısıtlamaları nedeniyle kâr marjı %1 seviyesinde
- Yakıt ve vergi yükleri küresel ortalamanın çok üzerinde
Yolcu Görüşleri: Uçak Biletleri 10 Yılda %36 Daha Ucuz
IATA’nın 14 ülkede 6.500 katılımcıyla yaptığı ankette:
- Yolcuların %97’si seyahat deneyiminden memnun
- %90 hava bağlantısının ekonomi için kritik olduğunu düşünüyor
- %82, sektörün BM Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine katkı sağladığını belirtti
Gerçek uçak bileti fiyatlarının 2015’e göre %36,8 daha düşük olduğu vurgulandı.
