ABD merkezli havayolu şirketi Delta Air Lines, uçak bileti fiyatlandırmasında devrim niteliğinde bir adım attı. Şirket, yapay zekâ destekli kişiselleştirilmiş fiyatlandırma sistemiyle yolculara özel fiyatlar sunmaya başladı. Delta’nın bu kararı, seyahat sektöründe rekabet dengelerini sarsarken; veri gizliliği, şeffaflık ve tüketici hakları konularında yeni tartışmaların da fitilini ateşledi.
Delta Air Lines Başkanı Glen Hauenstein, yatırımcılarla paylaştığı bilgilendirmede, sistemin 2024’ün ilk yarısında %3 oranında test edildiğini ve şirket açısından olumlu finansal sonuçlar verdiğini açıkladı. Yeni modelde, aynı uçuş için farklı yolculara farklı fiyatlar sunulabiliyor. Fiyatlar; arama geçmişi, konum, önceki seyahat tercihleri gibi kişisel veriler üzerinden belirleniyor.
Fiyatlar Yolcuya Göre Değişiyor: Gizlilik Endişeleri Gündemde
Delta’nın bu uygulaması, yolculara hangi veriler üzerinden fiyat sunulduğu konusunda yeterli şeffaflık sağlanmadığı gerekçesiyle eleştiriliyor. Şirket, yalnızca seyahate ilişkin faktörlerin dikkate alındığını ve ayrımcılığa karşı “sıfır tolerans” politikası uygulandığını belirtse de, kamuoyu bu açıklamaları yeterli bulmuyor.
Sistemin arkasındaki teknoloji, İsrailli yazılım firması Fetcherr tarafından geliştirildi. Aynı şirket, WestJet, Virgin Atlantic ve Azul gibi diğer havayollarına da benzer teknolojiler sağlıyor. Fetcherr, bu sistemi sadece havacılıkta değil; otelcilik, kruvaziyer ve araç kiralama gibi sektörlerde de yaygınlaştırmayı planlıyor.
Kâr Artışı mı, Adaletsizlik mi?
Uzmanlar, yapay zekâ tabanlı bu sistemlerin potansiyel olarak kâr marjını artırabileceğini kabul ederken, kullanıcı rızası, şeffaf veri işleme ve adil fiyatlandırma ilkeleri olmadan sistemin güvenilirliğini sorguluyor. Özellikle veri temelli fiyat yükseltmeleri, kullanıcıların farkında olmadan daha yüksek ücretler ödemesine neden olabilir.
Delta, sistemin kamuya açık fiyatlarla çalıştığını savunsa da; hangi koşullarda hangi verilerin kullanıldığı, bu verilere onay verilip verilmediği gibi sorular halen yanıtsız.
Havacılıkta Yeni Dönem Başlıyor
Delta’nın attığı bu adım, havayolu sektöründe yapay zekânın daha etkin kullanımına işaret ediyor. Benzer sistemleri test eden veya uygulamaya hazırlanan başka şirketlerin de olduğu tahmin ediliyor. Ancak sektör uzmanları, etik ilkelerle desteklenmeyen teknolojik yeniliklerin, uzun vadede müşteri güvenini zedeleyebileceğini vurguluyor.
Delta’nın yeni fiyatlandırma modeli, gelir optimizasyonu ile yolcu deneyimi arasında ince bir denge kurulması gerektiğini gösteriyor. Havayolu firmalarının bundan sonraki adımlarının, yalnızca kârlılık değil, aynı zamanda şeffaflık ve etik sorumluluk temelinde atılması bekleniyor.
