Çekya Savunma Bakanlığı, mevcut hava gücünü korumak ve F-35 jetlerinin envantere dahil edilmesine kadar geçecek süreci güvence altına almak amacıyla, İsveç üretimi Saab JAS-39 Gripen savaş uçakları için yeni bir kiralama anlaşması üzerinde mutabakata vardı. Yeni sözleşme kapsamında, 12 adet Gripen savaş uçağının 2035 yılına kadar kullanımda kalması planlanıyor.
Yüzde 25 İndirimli Anlaşma Onaylandı
Yaklaşık 732 milyon dolar değerindeki yeni anlaşma, daha önce sunulan 2024 İsveç teklifine kıyasla yüzde 25’lik bir maliyet avantajı sağladı. Savunma Bakanlığı’nın yoğun müzakereleriyle elde edilen bu indirim, Çek Hava Kuvvetleri’nin bütçesini rahatlatırken operasyonel sürekliliği de garanti altına alıyor.
F-35 Teslimatları Başlamadan Gripen Devam Edecek
Mevcut Gripen kiralamasının 2027’de sona erecek olması, ara dönemde oluşabilecek hava savunma açığını gündeme getirmişti. Bu kapsamda yapılan yeni kiralama, 2024’te siparişi verilen beşinci nesil F-35A Lightning II jetlerinin 2031 ile 2035 yılları arasında kademeli olarak hizmete gireceği döneme kadar kritik bir köprü işlevi görecek.
12 Uçaklık Filoda Stratejik Azalma
Yeni anlaşma, 10 adet tek koltuklu Gripen C ve 2 adet çift koltuklu Gripen D modelini içeriyor. Önceki anlaşmada 14 olan uçak sayısının 12’ye düşürülmesi, önemli ölçüde maliyet tasarrufu sağlarken, operasyonel kabiliyetlerden ödün verilmeyeceği belirtildi. Çek Hava Kuvvetleri Komutanı Tümgeneral Petr Čepelka, azaltılan uçak sayısının hava sahasının korunması için yeterli olduğunu ve pilot eğitimlerinde kesinti yaşanmayacağını vurguladı.
Modernizasyon Paketi Dahil Edildi
Söz konusu sözleşme, halihazırda görevde olan Gripen uçaklarının operasyonel ömrünü uzatacak modernizasyon paketini de kapsıyor. Bu yükseltme, uçakların değişen savaş koşullarına uyum sağlaması ve yüksek görev temposunu sürdürebilmesi için kritik öneme sahip.
Gripen’in Öne Çıkan Teknik Özellikleri
Saab JAS-39 Gripen savaş uçakları, gelişmiş PS-05/A X-band Doppler radarı, IRIS-T, Meteor, AIM-120 AMRAAM gibi modern füzelerle donatılabiliyor. Ayrıca AGM-65 Maverick gibi hava-yer mühimmatlarıyla çoklu görev kabiliyeti sunuyor. Hızlı sorti süreleri, kısa pistlerden kalkış imkânı ve düşük operasyonel maliyet gibi avantajlarıyla öne çıkan Gripen, 500 metrelik pistlerden dahi görev yapabiliyor.
F-35A Dönemi Başlıyor
Gripen’lerin görev süresinin 2035’e kadar uzatılması, Çek Cumhuriyeti’nin F-35A programına geçiş süreciyle eş zamanlı ilerliyor. ABD ile imzalanan anlaşma kapsamında, 2029’dan itibaren pilot ve teknisyen eğitimine başlanacak; 2031’den itibaren ise her yıl dört F-35’in teslimatı yapılacak. Tam operasyonel kapasiteye 2035 yılı itibarıyla ulaşılması bekleniyor.
NATO’ya Bildirildi, Stratejik Planlama Sürüyor
Yeni kiralama anlaşması kapsamında yaşanan filo küçülmesi, NATO yetkililerine bildirildi ve ortak hava savunma planlamalarına entegre edildi. Çekya Savunma Bakanlığı, Gripen filosunun performansından memnun olduğunu belirtmekle birlikte, 2035 sonrasında yaşlanma ve teknolojik yetersizlikler nedeniyle bu platformun yerini beşinci nesil savaş uçaklarının almasının zorunlu hale geldiğini belirtti.
