Azerbaycan’dan Türkiye’ye dönüş yolunda Gürcistan’da düşen C-130 tipi askeri kargo uçağında şehit olan 20 askerimizin ardından başlatılan teknik incelemelerde ilk bulgular netleşmeye başladı. Uçağın düşüşüne ilişkin erken değerlendirmelere göre, kargo uçağının iki motorunda art arda yaşanan arızaların kazayı tetiklemiş olabileceği üzerinde duruluyor.
11 Kasım’da meydana gelen kazada, Türk Hava Kuvvetleri’ne bağlı TUAF543 sefer sayılı C-130 uçağı, Gence’den Merzifon’daki 5’inci Jet Üssü’ne doğru sorunsuz şekilde havalandı. 22 bin feet irtifaya ulaşan uçak, Gürcistan hava sahasında düz uçuşa geçmişti. İlk bulgulara göre, kısa süre sonra uçağın 4 numaralı motorunda teknik bir arıza meydana geldi ve motorun pervane kanatları “feather” konumuna geçerek normal dışı bir hızlanmaya yol açtı. Bu esnada uçakta ani bir 1500 feet’lik yükselme yaşandı.
İddialara göre bu olağanüstü duruma pilotlar müdahale etmeye çalışırken, bu kez diğer kanatta bulunan 2 numaralı motor yağ basıncı arızası verdi ve aşırı hızlanmanın yarattığı rezonans nedeniyle koptu. Kopan parçaların gövdeye çarpması sonucu uçağın kontrolü tamamen kayboldu. Uçağın kuyruk, orta gövde ve kokpit bölümleri kısa sürede ayrılarak geniş bir alana dağıldı.
Uzman değerlendirmelerine göre tüm süreç saniyeler içinde gerçekleştiği için pilotların acil yardım çağrısı yapacak zamanı dahi olmadı.
Kara Kutu İncelemesi Sürerken, Kaza Simülasyonu Yapılacak
Kaza nedenine ilişkin kesin sonuçlar, Cockpit Voice Recorder (CVR) ve Flight Data Recorder (FDR) cihazlarının çözümlenmesi sonrası netleşecek. Uçağın üreticisi Lockheed Martin de incelemelere dahil olacak ve kazanın simülasyonunu yaparak parçalanma süreci yeniden canlandırılacak.
MSB: “Dış saldırı yok, aşırı yük yok, mühimmat yok”
Milli Savunma Bakanlığı’nın kazaya ilişkin ilk değerlendirmeleri de birçok ihtimali eliyor:
Uçakta aşırı yük bulunmuyordu.
Kargoda mühimmat veya patlayıcı madde yoktu.
Uçağa dışarıdan füze, İHA çarpması ya da başka bir saldırı gerçekleşmedi.
Gövdede delik, yanık veya harici darbe izi yok.
Bakanlık açıklamaları, dış etkenli bir sabotaj ihtimalini büyük ölçüde ortadan kaldırırken, teknik arıza veya irtifa kaynaklı ani stres etkilerinin araştırılması önem kazanıyor.
C-130 Filosu Yere İndirildi
Kazanın ardından Türk Hava Kuvvetleri envanterindeki tüm C-130 uçakları geçici olarak uçuşa kapatıldı. Uçakların kapsamlı teknik kontrolleri sürerken, uzmanlar uçağın yaşlı olmasına rağmen dünya genelinde onlarca ülkede modernize edilerek kullanıldığına dikkat çekiyor.
Kazanın kesin sebeplerinin ortaya çıkmasının aylar sürebileceği belirtilirken, güvenlik ve havacılık otoriteleri soruşturmayı çok yönlü şekilde yürütüyor. (ahaber)
Kazanın olduğu günden hemen bir gün sonra ortaya atılan bu iddiaları bugün yeni bir haber olarak servis ediyorsunuz..!
Bu yazıda bahsettiğiniz bulgular ancak FDR dediğimiz kara kutudan okunabilir.
FDR’ın bir günde bulunup hemen analiz edilip bu sonuca ulaşmak sizce mantıklı mı..?
Yapmayın lütfen. Ciddiyetinize leke düşürmeyin.
“4 numaralı motorunda teknik bir arıza meydana geldi ve motorun pervane kanatları “feather” konumuna geçerek normal dışı bir hızlanmaya yol açtı. Bu esnada uçakta ani bir 1500 feet’lik yükselme yaşandı.” Yazıda belirtilen bu ifade yanlış olmalı. Arıza yaparak duran motorun uçuşun yarattığı çarpan hava ile rüzgar gülü gibi dönmesinin ve bu yolla motorun daha fazla iç hasar almasını önlemek için pervane kanatları kılıçlama yani feather pozisyonuna gelir. Bu işlem uçakta ya otomatik olarak veya pilotun elle (manuel olarak) kumandası ile gerçekleşir. Pervanesi feather konumuna geçen motor ve pervanesi artık dönemez. Dönmeyen pervane nedeniyle uçağın kumanda dışı bir yükseklik (yazıda aniden 1.500 feet yazıyor) kazanması mümkün değildir. Aksine bir motor çalışmadığı için ¼ oranında güç kaybettiği için uçak hız yavaşlar ve yükseklik kaybetmeye eğimli hale gelir.
2 nolu motorun yağ basıncı arızası (düşük yağ basıncı ikazı olmalı) motorun kokpitten manuel olarak durdurulması ve pervane kanatlarının feather’e geçirilmesi beklenir. Pervanenin koparak motordan ayrılması 2017 yılında ABD Deniz Kuvvetleri C-130 uçağının yaşadığı kırıma benziyor. Bu olayda ABD kaza araştırma kurulu kopan 2 nolu motorun pervanenin bir kanadındaki korozyonun (kazadan 6 yıl önce) uygun olmayan onarımının neden olduğuna karar verilmiş.
VAR+CVR çözümü yapılmadan bu sonuçlara varılamaz. Bu bilgiler C130’un geçmiş kazalarının raporlarında yer alan bilgilerle örtüşüyor. Lütfen biraz sabırlı olun ve bızler gibi resmi açıklamayı bekleyin