TUSAŞ Motor Sanayii (TEI), savaş uçağı ve helikopter motoru üretiminde dışa bağımlılığı ortadan kaldıracak 20’den fazla özgün süper ve titanyum alaşımı başarıyla geliştirdi.
Türk havacılık ve uzay motoru üreticisi TUSAŞ Motor Sanayii A.Ş. (TEI), Türkiye’nin savunma sanayiinde tam bağımsızlık hedefi doğrultusunda önemli bir adım attı. Şirket, savaş uçağı ve helikopter motorlarında kullanılmak üzere 20’den fazla yerli süper alaşım ve titanyum alaşımı geliştirdiğini duyurdu.
TEI Genel Müdürü Prof. Dr. Mahmut Faruk Aksit, Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi’nde düzenlenen “Motorları Geliştiren Teknolojileri Nasıl Geliştiriyoruz?” başlıklı konferansta yaptığı konuşmada, şirketin ham cevherden bitmiş motorlara kadar uzanan tam bir üretim zincirini tamamladığını belirterek bunun Türkiye savunma sanayii için “kritik bir dönüm noktası” olduğunu vurguladı.
“Bugün, tamamı kendi motorlarımız için tasarlanmış 20’den fazla orijinal süper alaşım ve titanyum alaşımı geliştirdik. Savaşlar artık laboratuvarlarda ve fabrikalarda kazanılıyor; teknoloji, savaşın kaderini belirliyor.”
— Prof. Dr. Mahmut Faruk Aksit
Aksit, uçak motorlarının aşırı sıcaklıklarda çalıştığını hatırlatarak, “Motor içi sıcaklıklar güneş yüzeyinin yarısına kadar çıkabiliyor. Bu nedenle soğutma sistemleri, kaplama teknolojileri ve özel metallerin geliştirilmesi hayati önem taşıyor,” dedi.
Cevherden Motora Uzanan Yerli Zincir
TEI, motor üretiminde kullanılan özel metalleri tamamen yerli imkânlarla üretmeyi başardı. Şirket, Türkiye’nin ilk uluslararası sertifikalı malzeme test laboratuvarını kurarak hem alaşım üretimini hem test süreçlerini kendi bünyesinde gerçekleştirmeye başladı.
Aksit, “Artık alaşımlarımızın bileşimini biz belirliyoruz; metali eritiyor, döküyor ve test ediyoruz. Yerli imkanlarla tek parça türbin kanatlarını da üretmeyi başardık,” diyerek Türkiye’nin cevherden motora kadar tam entegre bir üretim zincirine sahip olduğunu söyledi.
İHA ve Helikopter Motorlarında Seri Üretim
TEI, insansız hava araçları için geliştirdiği motorların seri üretimine geçti. Bu motorlar, Aksungur, Anka ve TB3 platformlarında başarıyla kullanılıyor.
Helikopter tarafında ise Gökbey projesi için geliştirilen motorun üretim hazırlıkları tamamlandı; sertifikasyon süreci devam ediyor. “Gökbey ile ilk uçuşu başarıyla yaptık, süreç tamamlandığında seri üretime geçeceğiz,” dedi Aksit.
TF6000: Türkiye’nin İlk Savaş Uçağı Motoru
Aksit, Türkiye’nin ilk savaş uçağı motoru olan TF6000’in başarıyla geliştirildiğini ve testlerinin sürdüğünü belirterek, “Beşinci nesil uçak motoru karmaşık bir sistem, ancak biz bu işi başarmaya çok yakınız,” ifadelerini kullandı.
Küresel Dikkat ve Teknoloji Transferi
Aksit, Türkiye’nin motor teknolojilerindeki ilerlemesinin gelişmiş ülkelerin dikkatini çektiğini belirtti. “Doğalgaz türbini üreten ancak uçak motoru geliştiremeyen bir ülkenin temsilcileri, bizim 10 yılda neler başardığımızı görmeye geldi,” dedi.
Son olarak Aksit, Türkiye’nin motor teknolojilerinde kendi kendine yeterliliğe ulaştığını vurguladı:
“Artık cevherden motora kadar tüm süreci yerli olarak yönetiyoruz. Bu başarı, TEI’nin değil, Türk mühendisliğinin ortak gururudur.”