Rusya’nın savunma sanayii altyapısından sızan yeni belgeler, Moskova’nın İran için üretilecek ilk 16 adet Su-35 çok rollü savaş uçağının montaj sürecine resmen başladığını ortaya koydu. Yaklaşık 6,5 milyar dolarlık anlaşma, İran’ın son kırk yıl içinde gerçekleştirdiği en kapsamlı insanlı muharip havacılık modernizasyonu olarak değerlendiriliyor.
İddiaya göre montaj çalışmaları, Suhoy savaş uçaklarının ana üretim merkezi olan Komsomolsk-na-Amure Havacılık Fabrikası’nda (KnAAZ) devam ediyor. Tüm teslimatların 2027 yılının sonuna kadar tamamlanması planlanıyor.
Bu sızıntı, Ekim 2025’te ortaya çıkan ve toplam 48 adet Su-35 savaş uçağını kapsayan büyük anlaşmayı doğrulayan belgelerin devamı niteliği taşıyor. Analistler, Moskova ile Tahran arasındaki bu transferin modern tarih boyunca iki ülke arasındaki en büyük askeri işbirliği adımlarından biri olduğunu vurguluyor.
Bölgesel Güç Dengesi Değişebilir
Uzmanlara göre İran’ın Su-35 envanteri oluşturması, Orta Doğu hava gücü dengelerinde önemli değişimlere yol açabilir. İsrail, Suudi Arabistan ve ABD gibi bölgesel aktörlerle rekabet dinamiklerinin yeniden şekillenebileceği değerlendiriliyor.
Defense Security Asia’nın analizine göre sızıntının, Ukrayna bağlantılı hacker gruplarının Rus savunma sanayiine sızması sonucu ortaya çıktığı tahmin ediliyor.
Sızıntının Ayrıntıları ve Üretim Süreci
28 Kasım 2025 tarihli belgeler, İran Savunma Bakanlığı için ayrılan ilk 16 Su-35’e ilişkin teknik ve üretim takvimini detaylandırıyor:
- Üretim çalışmalarının 2024’te başladığı,
- Rusya Savunma Bakanlığı yetkililerinin alt sistem entegrasyonunu ve ihracat standartlarına uygunluğu denetlediği,
- KnAAZ’ın yıllık 14 uçaklık kapasitesini artırmak için yatırımlar yaptığı,
- 2025 ortasında tesisin “büyük uluslararası siparişler” için genişletildiğinin duyurulduğu belirtiliyor.
Sızan belgelerde, İran’ın önceki evraklarda olduğu gibi “364” koduyla anıldığı ve teslimatların 2026-2028 dönemine yayıldığı bilgisi de yeniden doğrulanıyor.
İran’ın 40 Yıllık Modernizasyon Açığını Kapatan Adım
İran Hava Kuvvetleri’nin mevcut envanteri büyük oranda 1960’lar ve 1970’ler dönemine ait F-4 Phantom, F-5 Tiger, F-14 Tomcat, MiG-29 ve Su-24 gibi platformlardan oluşuyor. Filonun yaşlı yapısı, yedek parça sıkıntısı ve eski aviyonikler nedeniyle Tahran uzun süredir modernize edici bir adım arayışındaydı.
Su-35 anlaşması, İran’ın bu kapsamlı modernizasyon arayışında en somut adım olarak görülüyor. Ülke, Saika ve Kevser gibi yerli girişimlerle yalnızca sınırlı iyileştirmeler yapabilmişti.
Teslimat Takvimi
Sızdırılan üretim planına göre:
- İlk 16 uçak 2026–2027 arasında teslim edilecek,
- Toplam 48 uçaklık tedarik 2028 yılına kadar tamamlanacak,
- Uçaklar İran’ın görev ihtiyaçlarına göre özelleştirilmiş konfigürasyonlarla üretilecek.
Uzmanlar, Rusya’nın teslimat takvimine uyma kabiliyetinin yaptırımlar, mikroelektronik arz sıkıntısı ve kendi savaş kayıplarını telafi etme ihtiyacı nedeniyle baskı altında olduğunu belirtiyor. Buna karşın KnAAZ’ın genişletilmesi, Moskova’nın proje konusunda kararlı olduğunu gösteriyor.
Su-35 İran’a Ne Sağlayacak?
Su-35, Rusya’nın en gelişmiş dördüncü nesil savaş uçağı olarak şu özelliklerle öne çıkıyor:
- Mach 2,25 azami hız ve 3D itki vektörü ile üstün manevra kabiliyeti
- 1500+ km muharebe yarıçapı (dış tanklarla 3600 km’ye kadar)
- İrbis-E PESA radarı ile 350 km hedef tespiti
- Aynı anda 30 hedefi izleme, 8 hedefe angaje olma kapasitesi
- R-77-1 ve R-37M gibi uzun menzilli hava-hava mühimmatlarıyla gelişmiş angajman yeteneği
Bu kabiliyetler, İran’a Basra Körfezi, Arabistan Denizi ve Doğu Akdeniz’de bölgesel güç projeksiyonu sağlayabilir.