ABD askerî havacılığında son iki yılda yaşanan yüksek profilli kazalar, uçuş güvenliği süreçlerini ve eğitim kapasitesini yeniden gündeme taşıdı. Pentagon’a ait iç veriler, 2024 mali yılında askerî hava araçlarını içeren büyük kazaların keskin biçimde arttığını ortaya koyarken, 2025’teki ölümcül olaylar bu eğilimin sürdüğünü gösteriyor.
Savunma Bakanlığı tarafından Kongre’ye sunulan ve Associated Press ile paylaşılan verilere göre, tüm kuvvetlerde her 100 bin uçuş saatine düşen ciddi kaza oranı son dört yılda %55 arttı. En dikkat çekici artış, oranı neredeyse üç katına çıkan Deniz Piyadeleri’nde görüldü.
Massachusetts Senatörü Elizabeth Warren, verilerin açıklanmasının ardından yaptığı değerlendirmede, mevcut tabloyu “son derece endişe verici” şeklinde nitelendirerek Kongre’nin kazaların nedenlerini anlayabilmesi için daha fazla bilgiye erişim sağlayacak yasal düzenlemelerin acilen gerekli olduğunu vurguladı.
Farklı platformlarda belirgin risk artışı
Veriler, bazı askerî hava araçlarında kaza eğiliminin daha keskin olduğunu gösteriyor. Uçak gibi uçup helikopter gibi iniş yapan V-22 Osprey riskli platformlar arasındaki yerini korurken, Apache helikopterlerinin Class A kaza oranı 2024 mali yılında dört yıl öncesine göre 4,5 kat arttı. C-130 nakliye uçaklarının aynı dönemdeki ciddi kaza oranı ise yaklaşık iki katına yükseldi.
Pentagon, söz konusu eğilimlere ilişkin yorum taleplerini yanıtsız bıraktı.
ABD Donanması’nın kendi istatistikleri de endişe verici bir tablo ortaya koyuyor: 2024’te sekiz Class A olay rapor eden Donanma, 2025’te bu sayının 14’e çıktığını bildirdi.
Eski askerî pilot ve havacılık uzmanı John Nance, operasyon temposundaki yoğunluğun kazaları tetikleyen ana unsurlardan biri olduğuna dikkat çekerek, “Operasyon arttıkça risk de artıyor. Bu kaçınılmaz,” ifadelerini kullandı.
2025: Peş peşe kazalarla geçen kritik yıl
Resmî veriler henüz 2025’i kapsamasa da yıl boyunca bir dizi dikkat çekici kaza meydana geldi. Washington DC üzerinde bir Ordu helikopteri ile yolcu uçağının çarpıştığı olayda 67 kişi hayatını kaybederken, incelemeler helikopterdeki irtifa göstergesinin bozuk olduğunu ve pilotun gece görüş ekipmanında sorun bulunduğunu ortaya koydu.
Aynı yıl uçak gemilerinde yaşanan kazalar da dikkat çekti:
- USS Harry S. Truman, haftalar içinde iki F/A-18 Super Hornet kaybetti.
- USS Gettysburg, Aralık 2024’te yanlışlıkla bir F/A-18’i vurdu.
- Washington’daki bir askerî üste eğitim uçuşu sırasında bir Black Hawk’ın düşmesi sonucu dört elit asker yaşamını yitirdi.
- USS Nimitz’den havalanan bir savaş uçağı ile bir helikopter Güney Çin Denizi’ne yarım saat arayla düştü.
Uzmanlar, COVID-19 pandemisi döneminde azalan uçuş saatlerinin pilot yeterlilikleri üzerinde “aşağı yönlü bir etki” bıraktığı görüşünde birleşiyor.
Kongre’den yeni veri talebi
Senatör Warren’ın ofisi, Pentagon’dan 2019–2025 yıllarını kapsayan daha kapsamlı kaza verileri talep ettiğini açıkladı. Talep, yalnızca Class A kazalarını değil, daha az ciddi B ve C sınıflarını da içeriyor. Ayrıca uçuş ekibi ve bakım personelinin eğitim süreçlerine ilişkin detaylı açıklama isteniyor.
ABD ordusunda artan kaza eğilimi hem siyasi hem askerî yapının radarında yer almaya devam ederken, yeni verilerin kamuoyuna sunulmasıyla uçuş güvenliği tartışmasının daha da derinleşmesi bekleniyor.