Havacılık sektörü büyük bir dönüşüm sürecinde. Özellikle KOVİD-19 sonrası sektör adeta şaha kalktı. Havayolları uçak üreticilerine havacılık tarihinde olmadığı kadar sipariş verirken, uçakların ne zaman teslim edileceği ise büyük bir muamma içinde.
Hal böyle olunca da sektördeki yükseliş durdu. Havayolları kâr edememeye başladı. Artan yakıt fiyatları, küresel çaptaki ekonomik kriz ve savaşlar dinamikliğin kaybolmasına neden oldu.
Bu durumdan etkilenen havayolları ve havacılık şirketleri gelecek planlarını askıya almaya başladılar. Hava taksiler ise neredeyse fren yaptı!
Teknolojik gelişmeler her geçen gün sınırları zorlayarak yeni olanaklar sunsa da, hava taksilerin mevcut havalimanı operasyonlarına entegre edilmesi hâlâ tartışma konusu.
Bazı havalimanları Gelişmiş Hava Hareketliliği (Advanced Air Mobility – AAM) sistemlerini heyecan verici bir fırsat olarak görürken, kimileri mevcut operasyonlarını, kapasite kısıtlarını ve uzun yıllara dayanan hava yolu ortaklıklarını riske atma konusunda çekimser davranıyor.
Hava taksilerden en önde olanı Volocopter, 2 yıl önceki Paris Airshow’da yolculu uçmayı planlıyordu. Bu sene de bu hayal gerçekleştirilemedi. Şirketi, Volocopter Diamond Aircraft Industries satın aldı.
Dünya genelindeki hava taksi projeleri de ekonomik olarak sıkıntı yaşıyor. Bu projelerden bu işe hala inanan şirket, elektrikli dikey kalkış ve iniş (eVTOL) uçaklar geliştiren Eve Air Mobility. Geçtiğimiz günlerde Brezilya’nın São Paulo merkezli gelişmiş kentsel hava taşımacılığı (UAM) operatörü Revo ve ana şirketi Omni Helicopters International (OHI) ile 50 adede kadar eVTOL hava aracı için ilk bağlayıcı çerçeve anlaşmasını imzaladı.
Hatta şirket Paris Airshow’da tasarım evrimini, test sürecindeki ilerlemeleri ve kapsamlı hizmet paketi TechCare’i tanıttı.
Peki neden Eve ön plana çıktı? Çünkü şirket hem askeri hem de sivil havacılık alanında Airbus ve Boeing’den sonra dünyanın en önemli üçüncü uçak üreticisi konumunda ve AR-GE’ye önemli bütçe ayırmış durumdalar.
Avrupalı hava taksi şirketlerinin geleceği olmadığı ve destek görmediği yakın zamanda belli olacak. Airbus tarafı bu konuda adım atarsa ancak o zaman güçlü bir proje ortaya çıkar. O da zor! Çünkü Airbus’ın o kadar çok uçak siparişi var ki, bu sebepten şirketin diğer projeleri bile yakın gelecekte aksayabilir.
Hava taksilerde Brezilyalı Eve, ABD merkezli hava taksi geliştiricisi Archer’ın Midnight’ı ve yine ABD’li Joby Aviation’un Joby’si en güçlü giden 3 şirket arasında geleceğe göz kırpıyor.
Ama yolculu uçuş ve şehirlere entegre sistemleri gün geçtikçe gecikecek gibi…