AIRBUS MI? BOEING Mİ? LÖVYE Mİ? JOYSTICK Mİ?
Uçaklarımızın kokpitin’de kaptan ve F/O nun hemen önlerinde bulunan bizim araçlarımızda direksiyon dediğimiz kumanda, uçaklarda Lövye veya Joystick adıyla anılır. Belli başlı uçak yapımcılarından Boeing, Lövye ile kumanda sisteminde direnirken, Airbus JoyStick (Sidestick) de karar kılmıştır.
Ne iş yapar bu lövye veya JoyStick?
Yukarıda yazıldığı gibi bir nevi direksiyon olarak görev gören bu ikili, üç boyutta hareket sağlar. Bu kumunda ile sağa, sola, yukarı, aşağı hareketler sağlamakla birlikte, uçağın farklı yerlerindeki birçok kumanda yüzeyine hareket sağlayabilirsiniz.
Bilhassa modern araçlarımızda bulunan bir dolu işlev gören düğmeler gibi lövye veya JoyStick’lerin üstünde de ilave bazı düğme veya butonlar bulunur. Bunlar, otomatik pilotun devreden çıkarılması, telsiz konuşmaları ve diğer pilotun JoyStick ile verdiği kumandayı, diğer pilotun gerekli gördüğünde alabilmesi gibi amaçlarla kullanılır.
Bu ikili yani, Lövye ve JoyStick farklı tasarımlarla yapılmış olmalarına rağmen işlevleri aynıdır.
Boeing firması klasik Lövye sisteminde devam etmektedir. Buna karşın Airbus ise kendi JoyStick inin uçuş için daha uygun olduğunu düşünmüş ve lövye’ye dönmeyi düşünmemektedir. Bu farklılık aynı zamanda Airbus ve Boeing arasındaki mantalite farkını da ortaya koymaktadır.
Nasıl mı?
Boeing; Uçaklardaki kompüterlerin pilotların yaptığı hareketleri belirli bir derecede kontrol etmesi ister. Ancak, yeri geldiğinde pilot istediği an kompüterin müdahalesini engelleyebilir ve istediği hareketi uçağa yaptırtır. Ancak, son nesil Boeing’lerde pilotun hatasını hisseden kompüter ufak bir koruma moduna geçerek pilotu ikaz etse de, pilot bu defansa rağmen lövye istediğini yapabilir.
Airbus ise; Kompüterlerini esas almıştır. Kompüter sistemlerine fazlasıyla güvenmektedir. Bu sistem ile pilotları devamlı denetler ve hatta engeller. Bu mantalitede her zaman öncelik kompüterlere yüklenmiş olup, pilot ikinci planda gelmektedir.
Kısaca; Airbuslarda kompüter, Boeinglerde pilot daha önce geliyor. Bir başka bakış açısı ile Boeing firması pilotu daha özgür bırakmışken Airbus daha kısıtlamış görünüyor.
Boeing, Lövye sisteminin JoyStick e göre daha avantajlı olduğunu, her iki pilotun bacakları arasındaki Lövye’nin hareketlerinin her iki pilot tarafından da rahatlıkla görülmesinin önemli olduğunu, her iki pilotun lövye’ye verdiği kumandanın diğeri tarafından da gözlenebilmesinin avantajından bahseder.
Airbus’larda JoyStick ile pilotların verdiği kumandayı diğer pilot gözle fark edemez. Çünkü diğer pilotun önündeki JoyStick , Lövye’de olduğu gibi her iki taraf da hareket etmeyecek ve sabit durmaktadır.
Sizce hangisi?
Bir makina mühendisi olarak iniş takımları hariç kesinlikle Boeing üstündür….
bemce airbus
Amsterdam kazası diyenler Air France’ın kazasına bir göz atsınlar belki Boeing’in neden lövye de ısrarcı olduğunu anlarlar.
Sidik yarısı basladi
Öncelikle joystick değil sidestick o konuda anlaşalım. Ayrıca bilgisayar gibi bir Türkçe kelime varken kompüterde ısrar etmek hangi mantığa sığar anlamış değilim
Sevgili Yorumcu bu soruya eski yorumlara bakarsanız cevap vermiştim. Yazının altında ETİKETLER bölümünde Side Stick yazılı. Bu konuda anlaşalım:) Burada Joystick kelimesini kullanmam kasıtlıdır. Çok bilinen bir kelime ile havacılıkla ilgisi olmayanlara hitaben yazılmıştır. Bilgisayar veya komputer burada Türkçe dersi vermiyorum ki. Ben kompüter kelimesine alışığım onu yazdım. Burada önemli olan konunun içeriği. Komputer dediğimde burada bilgisayar demek istediğimi anlayamamış kimse yoktur sanırım. Yinede ilginize teşekkürler.
Bende bilgisayara komputer diyorum. Kızmazsın dimi
Hocam yukarıdaki yazınızda bir yanlışı düzeltmek istiyorum. 3 boyuttan kasıt en boy ve yüksekliktir ancak bu kontrol üniteleriyle sadece iki boyutlu kontrol yapılmaktadır.
Burada uçağın üç boyutta hareket ettiğini sağlar demek istedim. Sağa-Sola-Yukarı-Aşağı gibi
Örneğin: Helikopter herhangi bir tek boyutta uçabilen üç boyutlu bir hava aracıdır
Boeing pilotlarının Airbus pilotları ile dalga geçmek adına sıklıkla kullandıkları espiri: “…en son ne zaman gerçek bir uçakla uçtun?… “
Sefa Bey Joy Stick ifadesini Side Stick olarak değiştirin derim zira terim olarak önemli fark var. Sonuçta havacılık ile iligli bir site bu tarz küçük detaylar önemli
Teşekkürler. Ancak yazının altındaki etiketlere baktığınızda Side Stick ifadesini göreceksiniz. Joy Stick demem deki amaç. Çok kullanılan bir kelime olup havacılar dışındaki okurlarında rahatlıkla anlayabilmesi içindir.
Sidestick de bir nevi joystick ne farkeder kardeş
AirAsia kazasında uçak Airbus değil de Boeing olsaydı bu kaza asla olmayacaktı. Bunu da unutmayalım..
Önümüz boş. Rahatça tepsimizi kucağımıza alıp yemek yiyoruz:)
Airbus aynı insansız hava aracı mantığındaki çalışıyor. Boeing ise otomasyon yanında pilotada müdahale şansı tanıyor
Amsterdam kazasında uçak Airbus olsaydı bu kaza olmazdı. Bunu unutmayalım
Tabiki Boeing.