ABD’de bazı yolcu uçaklarında zehirli gaz ve duman sızıntıları nedeniyle yolcuların ve kabin ekibinin ciddi sağlık sorunları yaşadığı ortaya çıktı. Uzmanlar, bu durumun kalıcı beyin hasarına yol açabileceği uyarısında bulunuyor.
Wall Street Journal’ın (WSJ) yürüttüğü kapsamlı araştırmaya göre, ABD’de son yıllarda artan zehirli gaz ve duman vakaları, bazı uçuşların acil iniş yapmasına neden oldu. Olaylarda yolcular ve kabin görevlileri hastanelik olurken, bazı pilotların görme kaybı ve tepki süresinde bozulmalar yaşadığı rapor edildi.
Motor Yağı Buharı Kabine Sızıyor
Şubat ayında meydana gelen bir olayda, uçuş sırasında kabin içine yayılan duman üzerine görevliler yolculara giysilerinden nefes almalarını önerdi ve uçak acil dönüş yapmak zorunda kaldı. İncelemeler, motor yağının buharlaşarak kabine sızdığını ortaya koydu.
Uzmanlar, sorunun kaynağının uçaklarda kullanılan “bleed air” sistemi olduğunu belirtiyor. Jet motorunun kompresör kısmından çekilen yüksek basınçlı hava, motor yağı ve hidrolik sıvılarla karıştığında kabine nörotoksin, karbonmonoksit ve zararlı kimyasallar sızabiliyor.
Üreticiler Uyarıları Göz Ardı mı Ediyor?
İddialara göre, havacılık devleri Airbus ve Boeing bu riskleri uzun süredir biliyor ancak yüksek maliyet nedeniyle gerekli önlemleri almıyor. Şirket içi yazışmalarda, Boeing’in 787 Dreamliner modelindeki yeni hava sistemi tanıtılırken, eski modellerdeki hava kalitesine dikkat çekilmemesi gerektiği yönünde tereddütler yaşandığı ortaya çıktı.
Federal Havacılık İdaresi (FAA), bu olayların “nadir” olduğunu savunurken, WSJ yalnızca geçen yıl 330 gaz sızıntısı vakası kaydedildiğini ve gerçek sayının bunun iki katına çıkabileceğini öne sürdü. En çok sorun yaşanan uçak modelinin Airbus A320 ailesi olduğu belirtildi.
Sağlık Üzerinde Kalıcı Etkiler
Gaz sızıntılarına maruz kalan kabin görevlilerinin bir kısmında migren, kalp ritmi bozukluğu, ışığa hassasiyet ve merkezi sinir sistemi hasarı gibi kalıcı sağlık sorunları gelişti. Uzmanlar, bu durumun uzun vadede travmatik beyin hasarına yol açabileceğini vurguluyor.
Çözüm İçin Yasa Tasarısı
Birleşmiş Milletler’in 10 yıldır tanıdığı bu risklere karşı ciddi bir önlem alınmazken, ABD Kongresi’nde yakın zamanda sunulan bir yasa tasarısı uçaklara özel filtre takılmasını ve “bleed air” sisteminin kademeli olarak terk edilmesini öngörüyor. Ancak havacılık lobisinin baskısı nedeniyle geçen yıl benzer bir girişim engellenmişti.